Gepubliceerd op 6 maart 2021
Sekswerk is politiek en op 15, 16 en 17 maart mogen we weer stemmen voor de Tweede Kamer. Er doen heel wat partijen mee en omdat we snappen dat niet iedereen tijd heeft om alle programma’s door te spitten, heeft Moira Mona dat voor je gedaan.
Sekswerk is een onderwerp dat nauwelijks in stemwijzers terug te vinden is, terwijl de politiek juist heel veel invloed heeft op onze veiligheid en ons welzijn. Om er achter te komen of sekswerk een belangrijk onderwerp is voor een partij, ben ik op zoek gegaan naar wat in er in de verschillende programma’s staat over sekswerk, prostitutie én of ze vrouwenhandel of mensenhandel gelijkstellen aan het aanbieden van een betaalde seksuele service.
Aan de Tweede Kamerverkiezingen van 2021 doen 37 partijen mee waarvan twintig in alle kieskringen. Ik keek alleen naar die twintig partijen.
Sekswerker Juno Mac legt in haar TED Talk ‘The laws that sex workers really want’ uit dat er grofweg vier verschillende soorten sekswerkbeleid zijn: volledige criminalisatie, klantcriminalisatie, regulering en decriminalisatie. De meeste partijen gebruiken vage termen als het gaat over sekswerk, ik heb ze daarom ingedeeld aan de hand van die vier soorten.
Criminalisering
Onder criminalisering is het doen van sekswerk strafbaar. Dit betekent dat je de gevangenis ingaat voor het doen van je werk. Ook zakendoen met een sekswerker, bijvoorbeeld als klant of als zogenoemde ‘derde partij’ (denk aan verhuurders, chauffeur, telefonist, boekhouder etc) is verboden. In de praktijk zorgt dit er bijvoorbeeld voor dat collega's uit huis gezet worden door verhuurders. Die op hun beurt een veroordeling voor mensenhandel riskeren. Of voor het houden van een zogenaamd illegaal bordeel; omdat ze een huis verhuren aan een sekswerker.
De SGP is in Nederland de enige partij die dit expliciet wil. Ze noemen een totaalverbod op prostitutie en zijn voor klantcriminalisering. Ook wordt in hun programma nadrukkelijk benoemd dat er opgetreden moet worden tegen porno. Hoe ze dat willen gaan doen, staat er niet bij.
De SGP vindt dat de wet bescherming persoonsgegevens het bestrijden van mensenhandel in de weg zit. Uit de praktijk weten we dat dit argument vaak wordt gebruikt om de privacyrechten van sekswerkers te schenden. Juist voor ons sekswerkers is die privacy zo ontzettend belangrijk. Niet alleen omdat we een arrestatie en boetes riskeren, maar ook lopen ze het risico op stalking, beroving en chantage of erger.
Klantcriminalisering
Klantcriminalisering wordt ook wel ‘Nordic model’, ‘Zweeds model’ of ‘end-demand’ genoemd. Je mag als sekswerker dan wel een betaalde service aanbieden, maar het verboden om zaken te doen met een sekswerker. Klanten en derde partijen (zoals bijvoorbeeld weer je boekhouder, chauffeur of verhuurder) riskeren daarmee een gevangenisstraf. Van collega’s uit Zweden, Ierland en Frankrijk weten we dat sinds zij onder zo’n wet werken zij meer geweld meemaken, het moeilijker is om rond te komen en ze meer uitsluiting en discriminatie meemaken.
In Nederland is de ChristenUnie voorstander van zo’n wet. Zij willen het Nordic model invoeren. Daarnaast streven ze naar een ‘pooierverbod’ en in de aanloop naar de invoering van dat Nordic model willen ze een registratieplicht en taal-eis voor alle sekswerkers in Nederland.
Regulering
In Nederland is sekswerk legaal maar wordt het wel ‘gereguleerd’. Sinds 2000 is het bordeelverbod opgeheven en worden onze werkplekken, zoals privéhuizen, clubs, escortbureaus en andere seksbedrijven, door middel van gemeentelijke vergunningen gereguleerd. In Nederland ben je hierdoor vaak afhankelijk van een exploitant met vergunning om je werk volgens alle regels uit te voeren. Sekswerk mag dus wel, maar alleen als je je als sekswerker en derde partij aan de regels houdt. Verschillende partijen willen de huidige regels aanpassen, de meeste in ons nadeel.
Het CDA lobbyde het afgelopen jaar voor de invoering van het Zweeds model. Maar tijdens hun ledenvergadering besloten ze dat toch niet in hun verkiezingsprogramma te zetten. De partij noemt het nu ‘een model gebaseerd op gelijkheid’. Verder willen ze de verantwoordelijkheden van klanten verzwaren, de leeftijdsgrens om legaal een betaalde service aan te mogen bieden verhogen naar 21 jaar en een ‘pooierverbod’ invoeren. Verder wil het CDA graag vrouwen in de seksindustrie beschermen, of zij hetzelfde willen voor non-binaire personen en mannen zeggen ze niet.
Het ‘pooierverbod’ zien we in meer programma's terugkomen, bijvoorbeeld ook bij de ChristenUnie en de PvdA. Dat klinkt misschien niet verkeerd, behalve dan dat uitbuiting en dwangarbeid en verkrachting allang strafbaar zijn. Een ‘pooierverbod heeft dus een ander doel. Eerder werd al een wetsvoorstel voor een ‘pooierverbod’ afgeschoten. Die wet maakte op papier ook partners, boekhouders, verhuurders en volwassen kinderen van sekswerkers strafbaar.
De SP gooit hun standpunten over prostitutie en mensenhandel onder hetzelfde hoofdstuk, ze pleiten voor harder optreden tegen misstanden. D66 is tegen verdere criminalisering, het pooierverbod en registratie. En pleiten ze voor heldere nationale wetgeving. Echter, de afgelopen vier jaar hebben ze zich via het coalitieakkoord wel ingezet voor de WRS. Je weet wel, die wet waar sekswerkers al eerder tegen vochten.
Decriminalisering
Dit is het model dat door veel sekswerkers en mensenrechtenorganisaties genoemd wordt als het ideale model om sekswerkers gelijke rechten te geven en uitbuiting tegen te gaan. Simpel gezegd betekent decriminalisering dat er geen extra wetten en regels voor sekswerkers zijn ten opzichte van andere beroepen, en dat sekswerk dus op geen enkele wijze gecriminaliseerd wordt. Dezelfde wetten die er zijn voor andere beroepen om uitbuiting en mensenhandel tegen te gaan, gelden ook gewoon voor ons en de leeftijd waarop het legaal is om seks te hebben, geldt ook nog steeds voor sekswerk.
BIJ1 heeft een compleet kopje over sekswerk in het verkiezingsprogramma staan met de kop: ‘Sekswerk is werk’. Ze pleiten voor gelijke rechten, geen vergunningseis voor zelfstandigen, meer inspraak voor sekswerkers op beleid, eenvoudigere vergunningseisen, geen registratie, het behouden van de leeftijdsgrens op 18 jaar en natuurlijk decriminalisatie van sekswerk! Je zou bijna denken dat ze een sekswerker in hun partij top 10 hebben staan*.
Ook GroenLinks wil volledige decriminalisering van sekswerk en de partij benoemt het versterken van de rechtspositie en veiligheid van sekswerkers in hun verkiezingsprogramma. Repressieve maatregelen die sekswerkers de illegaliteit indrijven, zoals de vergunningplicht, willen ze terug draaien. Als het aan GroenLinks ligt, krijgen sekswerkers dezelfde rechten en vrijheden als anderen in de dienstverlenende sector. Het enige wat op meerdere manieren opgevat zou kunnen worden is het volgende: "De overheid maakt veilige werkplekken voor sekswerk mogelijk." Dit zou namelijk wél kunnen betekenen dat de overheid blijft bepalen of een gebied als de Wallen in Amsterdam zou moeten sluiten, zolang ze maar een alternatief bieden.
De Piratenpartij heeft oud-sekswerker Metje Blaak als lijstduwer. Ook zij willen overstappen op het Nieuw-Zeelands model, en zijn dus voor decriminalisering. Ze willen af van alle specifieke sekswerkregelgeving en de sector behandelen als elke andere dienstverlenende sector. Ook zijn voor het actief betrekken van sekswerkers. Wel willen ze ook het auteursrecht hervormen en ik durf niet met zekerheid te zeggen of dat ten goede komt van sekswerkers die (online) content verkopen.
De rest van de 20 partijen hebben het in hun programma niet over sekswerk. Toch wil ik er wel een paar benoemen.
Ondanks dat we niet zijn opgenomen in het verkiezingsprogramma van de VVD, is er onder leiding van Rutte besloten sekswerkers uit te sluiten van de financiële coronasteun. En om ons als enig contactberoep nog steeds een werkverbod op te leggen.
De PVV noemt sekswerkers niet, maar uit Kamerstukken blijkt dat ze voor een leeftijdsverhoging zijn. En ze zijn niet volmondig tegen het uitzetten van slachtoffers van mensenhandel.
Partij voor de dieren heeft sekswerk ook niet in het programma staan, maar heeft in een debat wel benoemd dat veel van ons buiten de boot vallen met betrekking tot noodsteun. Daarmee verdienen ze wel een korte positieve vermelding.
Verder vond ik het hilarisch dat in het programma van De Libertaire Partij het woord ‘vrouw’ geen enkele keer voorkomt.
Stemmen
Het afgelopen jaar is gebleken dat het huidige (ondertussen demissionaire) kabinet geen idee heeft wat sekswerk inhoudt en dat hun keuzes sekswerkers in gevaar brengen. Het is daarom belangrijk dat we onze stempas gebruiken en slim kiezen. Ik hoop dat niet alleen wij, maar ook andere kiezers stemmen op een sekswerkervriendelijke partij. Het is nodig!
*Dat hebben ze! En voor de transparantie; op plek negen staat Yvette Luhrs, die tevens eindredacteur van dit platform is.
